Dzisiejsza Biblioteka Publiczna w Tuchowie swą historię wywodzi od działającej tu na początku XX wieku biblioteki Towarzystwa Szkoły Ludowej. Można przyjąć, że najbardziej prawdopodobną datą jej powstania jest rok 1911, gdyż wówczas ukończono budowę „Sokoła”, który „wyposażono w przyrządy gimnastyczne, wybudowano kręgielnię i urządzono bibliotekę”. Pierwszym bibliotekarzem był Adolf Wojtanowski – kierownik Szkoły Powszechnej. Tuż przed wybuchem I wojny światowej liczebność zbiorów biblioteki ocenia się na około 300 egzemplarzy. Wojna przerwała działalność biblioteki, a księgozbiór częściowo uległ zniszczeniu.
W 1918 roku TSL przyczyniło się do jej ponownego otwarcia. Jak podają źródła, ówczesna biblioteka była dobrze zorganizowana, świadczy o tym fakt, iż jej księgozbiór stale się powiększał; w 1920 roku liczył 518 książek, w 1925 – 730, w 1935 -1600, a w 1937 – składał się z 1700 woluminów. Liczba czytelników dochodziła do 100. Po Bibliotece Publicznej w Tarnowie była to druga co do wielkości biblioteka w rejonie tarnowskim. Opiekę nad zbiorami po I wojnie światowej objęła nauczycielka Maria Chmielowska, jednak już po roku jej miejsce zajął Leopold Kluger. W kronikach biblioteki zapisano, że była ona czynna dwa razy w tygodniu, w godzinach popołudniowych; opłata, którą pobierano od wszystkich korzystających, wynosiła 30 gr miesięcznie od tomu.
Społeczeństwo żywo interesowało się losem biblioteki; jako przykład można podać aptekarza Władysława Foltyńskiego, dzięki któremu zaopatrzono ją w wiele cennych pozycji książkowych. Część ówczesnego księgozbioru znajduje się w bibliotece do dziś, zachował się on w bardzo dobrym stanie. W latach 30. pojawił się nowy bibliotekarz – Władysław Rudnicki. Głównie dzięki niemu podczas II wojny światowej biblioteka nie przerwała swojej działalności. Wypożyczał książki, chociaż było to bardzo niebezpieczne. Pięciokrotnie przenosił zbiory do różnych lokali. Część księgozbioru ukrywał w prywatnych domach, na strychach i w piwnicach. Uratowaniu księgozbioru w czasie II wojny przysłużył się także Leopold Kluger oraz wielu mieszkańców naszego miasta (znane jest nazwisko Jadwigi Mróz). Pod koniec wojny, w lipcu 1944 r., niemieckie starostwo wydało nakaz przewiezienia zbiorów do Tarnowa, gdzie z pewnością spłonęłyby, tak jak część tarnowskich; jednak wówczas przed wywozem uratował je burmistrz – Jan Eilmes.
Po wojnie reaktywowano działalność biblioteczną pod nazwą: Biblioteka Miejska, a przyczynili się do tego: Leopold Kluger, Władysław Rudnicki i Stefan Gątarski. Ten ostatni w 1947 r. fachowo uporządkował księgozbiór po TSL-u (liczący – według zapisu w kronice Biblioteki Powiatowej w Tarnowie – 1450 woluminów) i zorganizował czytelnię. W tym też roku, z inicjatywy Biblioteki Powiatowej, powstała w Tuchowie druga biblioteka, pod nazwą Gminna Biblioteka Publiczna. Głównym zadaniem nowo powstałej placówki było utrzymywanie punktów bibliotecznych w gminie, których w tym czasie funkcjonowało aż 11. Usytuowana została w sali posiedzeń Gminnej Rady Narodowej, gdzie pozostała do 1950 r., po czym trafiła do domu prywatnego przy rynku, zajmując wraz z Biblioteką Miejską pomieszczenie po zlikwidowanej restauracji. Bibliotekarzem prowadzącym tę instytucję był Józef Grzenia. Do 1955 roku istniały zatem w Tuchowie dwie biblioteki publiczne. Po likwidacji gmin zostały połączone, tworząc jedną placówkę.
Pisząc o bibliotekarzach Miejskiej Biblioteki, należy wymienić kilkanaście osób. Pierwszym kierownikiem był wspomniany już Stefan Gątarski, który zrezygnował z pracy w 1948 r., jego miejsce na krótko zajęła Gabriela Dobrowolska, a po niej funkcję przejął sekretarz urzędu – Władysław Klimek. W 1949 r. powrócił do pracy Stefan Gątarski; zakupił nowe książki, czasopisma, zorganizował kilka odczytów i wystaw. Jednak z powodu choroby ustąpił ze stanowiska w 1951 r. Zastąpił go wcześniej już pracujący w bibliotece Władysław Rudnicki, który pracował do kwietnia 1953 roku. Obowiązki bibliotekarza ponownie objął, wówczas emerytowany kierownik szkoły, Leopold Kluger. Pracował do roku 1958, przy czym na przełomie lat 1954/55 zastępowała go Maria Okaz, a w 1956 pomagała mu w pracy Maria Gądek. Na miejsce L. Klugera przyszła Alina Pazdur, która kierowniczką MBP była do końca 1964 r. W lipcu 1961 r. pracę w bibliotece rozpoczęła Zofia Nicpoń, która w latach 1965 – 1997 pełniła funkcję kierowniczki. Jej współpracownicą była Stanisława Sajdak-Pach, która pracowała w latach 1965 – 1998. W 1982 r. zwiększono obsadę personalną biblioteki; od kwietnia pracę podjęła Janina Chruściel (zatrudniona do 1990), a od sierpnia — Dorota Dobarska (pracuje nadal, prowadzi oddział dla dzieci i młodzieży). Od września 1988 r. nowym bibliotekarzem została Bożena Wrona, która w lutym 1997 r. przejęła funkcję dyrektora biblioteki. Przez kilka kolejnych lat pracowały w bibliotece: Joanna Pach (1997-2007), Monika Kapka (1997-1999) oraz Katarzyna Skultecka (od 1999- nadal), Anna Filipak (2002-2004, 2007), Joanna Erazmus (2007-2010), Agnieszka Maroszek (2011). Najmłodsze stażem bibliotekarki to Ewa Bućko (od 2007) i Kinga Kulas (od 2011).
Przez wiele lat działalności biblioteka mieściła się w wielu lokalach. Pierwszą powojenną jej siedzibą były dwie sale tuchowskiego „Sokoła”. W latach 1950-54 zajmowała, jak wyżej wspomniano, razem z Biblioteką Gminną lokal w rynku, po czym wróciła do „Sokoła”. W latach 1957-1982 znajdowała się w ratuszu. Tu kilkakrotnie zmieniała sale. Do 1965 miała tylko jedno pomieszczenie na piętrze, potem dwa, a od 1968 – trzy. Później dwa z pomieszczeń bibliotecznych zajął komitet PZPR, a do dyspozycji pozostało jej jedno o powierzchni 45 m2. W roku 1978 została przeniesiona na parter, gdzie otrzymała lokal o powierzchni 50 m2. W 1982 r. w związku z remontem ratusza trafiła do piwnic Rejonowego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. Tu, w niezwykle trudnych warunkach, funkcjonowała prawie dziewięć lat. W 1991 roku księgozbiór znalazł wreszcie godne swych tradycji miejsce w budynku Domu Kultury, gdzie na piętrze zajmował powierzchnię 200 m2. Było tu miejsce na wypożyczalnię dla dorosłych, przestronną czytelnię, także na osobne pomieszczenie dla istniejącego od 1987 r. oddziału dla dzieci i młodzieży. W 2008 r. zbiory biblioteki zostały po raz kolejny przeniesione, tym razem do pomieszczeń od strony południowej Domu Kultury.
Biblioteka Publiczna w Tuchowie miała w 1955 r. blisko 6500 woluminów, w 1960 – 8600, w 1975 – prawie 18000 (czyli więcej niż niejedna biblioteka gminna obecnie), natomiast na koniec 2019 stan zbiorów wynosił 53474 pozycji inwentarzowych. Wysokie były i są również wyniki czytelnicze, mierzone liczbą czytelników i ilością wypożyczeń, co potwierdzają nagrody i wyróżnienia na corocznych podsumowaniach pracy bibliotek rejonu tarnowskiego.
Jedną z form pracy biblioteki są spotkania autorskie, zapraszamy literatów, dziennikarzy, artystów i podróżników. Na kartach kronik, opisujących historię naszej biblioteki, możemy znaleźć relacje z wydarzeń, na których gościliśmy osobowości ze świata kultury, a byli to: Stanisław Grzesiuk, Jerzy Orlewski, Władysław Bodnicki, Ryszard Kłyś, Tadeusz Kudliński, Stanisław Gachowski, Stanisław Pagaczewski, Jan Józef Szczepański, Bogna Wernichowska, Tadeusz Śliwiak, Kazimierz Kordas, Jalu Kurek, Krystyna Szlaga, Julian Kawalec, Stanisław Potępa, Andrzej Grabowski, Beata Ostrowicka, Marta Fox, Marian Dziędziel, Jarosław Kret, Robert Makłowicz, Michał Zawadka, Paweł Beręsewicz, Anna Onichimowska, Krzysztof Petek, Barbara Kosmowska, Krzysztof Koziołek, Vincent Severski, Aleksander Makowski, Barbara Gawryluk, Ewa Nowak i wielu innych.
Ponadto organizujemy wystawy, lekcje biblioteczne, kiermasze książek, prelekcje oświatowe oraz konkursy. Od lat funkcjonuje wypożyczalnia międzybiblioteczna. Od 1974 r. prowadzony jest dział informacji regionalnej, w którym gromadzi się materiały o Tuchowie. W 1998 r. otworzono wypożyczalnię książki mówionej. W latach 2009-2013 uczestniczyliśmy w pierwszej edycji Programu Rozwoju Bibliotek, który przyczynił się do intensywnego rozwoju, dzięki dotacjom na sprzęt elektroniczny i licznym szkoleniom dla personelu. Od 2010 r. funkcjonuje przy bibliotece Mała Galeria „Przedstawmy się”, gdzie promujemy lokalnych twórców, organizując wystawy połączone z wernisażem. Przy bibliotece działają Dyskusyjne Kluby Książki oraz Lokalny Klub Kodowania.
Codziennie dokładamy wszelkich starań, by Biblioteka Publiczna w Tuchowie była atrakcyjnym i wartościowym miejscem dla wszystkich użytkowników.
W Jodłówce Tuchowskiej od 1947 r. istniał punkt biblioteczny, który w 1957 r. przemianowany został na Bibliotekę Gromadzką. Zmieniała ona pięciokrotnie swoją lokalizację: od starego drewnianego budynku niespełniającego podstawowych wymogów przechowywania i udostępniania zbiorów, do pięknego obecnie lokalu po zlikwidowanym barze „Jodełka”, gdzie funkcjonuje od stycznia 1993 do dziś. W połowie lat 70., kiedy z placówki gromadzkiej stawała się filią MGBP w Tuchowie, dysponowała księgozbiorem liczącym 5 500 woluminów, obecnie oferuje ich 14 006. Kilka lat funkcjonowała w filii wypożyczalnia kaset wideo oraz Klub Młodego Czytelnika. Od momentu powstania do lutego 1991 (przez 35 lat) bibliotekę prowadziła Barbara Markiewicz, następnie do roku 2019 Maria Wabno, a obecnie placówkę prowadzi Anna Wabno-Rzepka. W latach 2013-2014 siedziba filii przeszła generalny remont finansowany po części ze środków Gminy, a także z programu Infrastruktura Bibliotek. Dzięki temu stała się świetnie wyposażoną, nowoczesną placówką biblioteczną, a jej powierzchnia została zwiększona do 140 m². Przy filii działają Dyskusyjny Klub Książki i Klub Młodego Odkrywcy. W ofercie oprócz książek są czasopisma, audiobooki, gry planszowe i edukacyjne, komputery z dostępem do Internetu, a także piłkarzyki czy konsola Xbox.
Druga filia mieści się w Siedliskach. Początkowo był tu punkt, później Biblioteka Gromadzka (1963 – 1973). Pierwszą siedzibę miała w budynku gromadzkim, w 1978 przeniesiono ją do domu prywatnego, gdzie funkcjonowała do 1993, kiedy to znalazła siedzibę w remizie OSP. W latach 1997- 2006 zbiory i wyposażenie biblioteki kilkakrotnie były zniszczone podczas lokalnych powodzi. Księgozbiór zmniejszył się o kilka tysięcy woluminów, wówczas otrzymano wsparcie z zewnątrz, a Redakcja Gazety Krakowskiej zorganizowała dużą zbiórkę środków finansowych na odnowienie zasobów. By uniknąć kolejnych strat w 2006 przeniesiono bibliotekę do niewielkiego „tymczasowego” lokalu w budynku Kółka Rolniczego. Dopiero w 2013 filia w Siedliskach znalazła godne i przestronne (142 m²) lokum – w nowym budynku Wiejskiego Domu Kultury, a dzięki grantowi z programu Infrastruktura Bibliotek udało się ją nowocześnie urządzić i wyposażyć. Przy bibliotece działa Dyskusyjny Klub Książki, organizowane są spotkania autorskie, warsztaty i wystawy. Do dyspozycji czytelników, oprócz księgozbioru liczącego obecnie12440 woluminów (2020), są stanowiska komputerowe, Kącik Malucha, gry planszowe oraz konsola Xbox.
Do 1978 r. placówkę prowadziła nauczycielka Stanisława Węgrzyn, w latach 1979-1993 – Stanisława Wantuch, 1993-1997 – Stanisława Sajdak-Pach, 1997- 2006 Edyta Gnat, a obecnie Anna Czopek.
W latach 1963 – 1980 istniała jeszcze placówka w Piotrkowicach, początkowo jako biblioteka gromadzka, później filia MGBP. Do września 1973 r. mieściła się w Szkole Podstawowej i prowadził ją kierownik szkoły Wojciech Łaś, potem znalazła miejsce w domu prywatnym. Ostatnią bibliotekarką była Zofia Polek. Bibliotekę zlikwidowano na początku 1981 r. z powodu bardzo złych warunków lokalowych i braku perspektywy ich poprawy. Pozostał punkt biblioteczny w Klubie Rolnika, ale i ten zlikwidowano w 1991 r.
Długie lata funkcjonował punkt biblioteczny w Łowczowie prowadzony przez Krystynę Jagiełło.
Obecnie w gminie funkcjonują trzy placówki: Biblioteka w Tuchowie i jej dwie filie – w Jodłówce Tuchowskiej i Siedliskach.
Tuchów, 4 marca 2020 r.